زارۆک دناڤبەرا پەرتووکێ و فەیسبووکێ دە
سولتان حەجی
دەما کو زارۆک دچیتە قوتابخانێ، یەک ژ وانەیێت سەرەکی ئەڤە زانین یان جیاوازیکرنا ڕەنگان ژ هەڤودو بۆ نموونە زارۆک دێ هێتە فێرکرن کو ڕەنگەکی دیارکری ڕەنگێ ڕەشە و ڕەنگەکی دی یێ سپی یە. دەما مەزنتر دبیت دێ هێتە تێگەهاندن کو ڕەنگێ ڕەش ب رامانا خەمۆکیێ دێت ل لایەکی دی سپی ب ڕامانا پاقژیێ یان ئاشتیێ دهێت. مرۆڤ ل زڤرۆکەکێ رە دەربازدبیت کو دڤێت چاڤدێریەکە باش و تیر و تەسەل ژێرە بهێتە کرن چ ژ لایێ مالا وان یا دوێ بیت و ب تایبەتی ژ لایێ مالا وان یا ئێکێ ڤە. لسەر دایک وبابێت زارۆکی فەرە نە بتنێ وەک پەیداکرنا پاریێ زارۆک بن وەک شڤان و پەزی بەلکو دڤێت وەکە جوتیاری بن چاوا جوتیار کەسکاتیەکێ دچینێت، پەین دکەت، ئاڤددەت، کەسکیێن زیانبەخش ژی د قورچڤینێ و هەلدکێشینێ داکو جۆتیار ژ بەرهەمێ ڤێ کەسکاتیێ یان دارێ بخوت پێدڤیە ئەو یێ بەردەوام بیت لسەر ڤان کریاران. ژ لایەکی دی ڤە کارێ شڤانی برنا پەزیە بۆ چێرێ و پەزێ وی خۆ بخۆ د چەرێ لێ بتنێ ئەو ناهێلیت گور وان بخۆن. زارۆک ژی مینا کەسکاتیێ یە دڤێت یێ نیزیک بێت ژ خێزانا خۆ و لسەر رێیا راست بهێتە پەروەردەکرن هەتا دبیتە کەسەکی پێگەهشتی و تێگەهشتی. بۆ نموونە پێدڤیە رەفتارێن باش بۆ زارۆک بهێنە بەحسکرن وەک پاقژیێ، نە گۆتنا خەبرا، هتد. ژ زارۆک رە بێتە بەحسکرن چەند گرنگە کەسەک بێتە فێرکرن و ل قوتابخانێ بخوینن. براستی پێدڤیە بچیک پەروەردێ و فێرکرنێ وەربگریت و ژ خوندن و نڤیسینێ بێ بەهر نەبیت. هەر چەندە ئەو تشتەکی نەگۆرە و دهێتە زانین کو دایک و باب خەمخۆرێت زارۆکێت خۆینە لێ خوداکرن و مەزنکرنا وان دە لێ ئەڤە هەمی نە بەسە کو ئەو بچیک بگەهیتە راددێ بەرهمئینانێ وژیانەکە تەندروست هەبت بەلکو دڤێت ژ نیزیک ڤە ژ لایێ دایک وبابێن ڤە بهێتە گوهلێکرن و چاڤدێریکرن کا ل گەل کەسانێت چاوا دمەشیت و دئاخڤیت، چ جۆری یاریان دکەت و ل گەل کێ، چ فەیسبووک و ئینستیگراما بکاردئینیت و مەرەما وی/ وێ ژ بکارئینانێ چیە. تۆرێت کۆمەلایەتی ب تایبەتی ژلایێ تاخێ زارۆک و سنێلان ڤە پتر ب نە هشیاری و نە زانینا مەرەما بکارئینانێ دهێنە بکارئینان ب راستی فەیسبووک ژ پەرتووکێ زێدەتر دهیتە بکارئینان لێ مفاێن پەرتووکێ پترن. دڤێت رێکخراو و جهێن پەیوەندیدار یێت د ڤی بواری دە پتر و پتر ب ئەرکێ خۆ رابن و هشیاربن ژ ڤێ دیاردا بەربەلاڤ (بکارئینانا تۆڕێت جڤاکی یا زێدە) داکو خالێت لاواز ل کۆمەلگەهێ دە کێم بکن و خەلکێ و سەمیانێت زارۆکان ب رێیا خولێت هشیارکرنێ هشیار و ئاگەهدار بکن. پیڤەرابوون ب زارۆکان ڤە گرنگه چونکی ئەو پاشەرۆژا کۆمەلگەهێ نە.
